قطره آهن، مایعی معجزه آسا که در ظاهر ساده، نقشی حیاتی در سلامت و رشد کودکان ایفا میکند. این اکسیر حیات، با تامین آهن مورد نیاز بدن، از بروز کم خونی و عوارض ناشی از آن مانند خستگی، رنگ پریدگی، ضعف عضلانی و اختلالات یادگیری پیشگیری میکند.
مصرف قطره آهن به خصوص برای شیرخواران و نوپایان که ذخایر آهن محدودی دارند، از اهمیت بسزایی برخوردار است. به طور کلی، تجویز قطره آهن از 6 ماهگی به بعد آغاز میشود و تا 2 سالگی ادامه می‌یابد.
نکته قابل توجه در مصرف قطره آهن، انتخاب نوع مناسب و مرغوب آن است. قطره‌های آهن با فرمولاسیون‌های مختلف مانند لیپوزومال، به جذب بهتر آهن توسط بدن کمک می‌کنند و از عوارض جانبی مانند یبوست و دل درد می‌کاهند.
علاوه بر مصرف قطره آهن، تغذیه‌ی سالم و غنی از منابع آهن مانند گوشت قرمز، حبوبات، سبزیجات برگ سبز و زرده تخم مرغ نیز در تامین آهن مورد نیاز بدن کودکان نقش بسزایی دارد.
با مصرف منظم قطره آهن و رعایت یک رژیم غذایی متعادل، می‌توانیم به کودکانمان کمک کنیم تا از دوران کودکی شاداب و پرنشاطی برخوردار شوند و در مسیر رشد و تکامل، گام‌هایی استوار بردارند.
انواع قطره آهن
قطره‌های آهن موجود در داروخانه‌ها از نظر طعم، رنگ، دوز و ترکیبات با هم متفاوت هستند. در ادامه به معرفی انواع اصلی قطره آهن می‌پردازیم:
- قطره آهن ساده: این نوع قطره حاوی آهن به شکل فروس سولفات (Ferrous Sulphate) است که ارزان و به راحتی در دسترس است. با این حال، این نوع قطره آهن ممکن است باعث ایجاد عوارضی مانند یبوست، تغییر رنگ دندان و طعم ناخوشایند شود.
- قطره آهن با طعم دهنده: برای بهبود طعم و پذیرش بهتر توسط کودک، برخی از قطره‌های آهن حاوی طعم دهنده‌های مختلف مانند میوه‌ای هستند.
- قطره آهن لیپوزومال: این نوع قطره آهن با تکنولوژی لیپوزومال پوشانده شده است که باعث جذب بهتر آهن در بدن کودک میشود. همچنین، قطره آهن لیپوزومال معمولا عوارض گوارشی کمتری نسبت به قطره‌های ساده دارد.
- قطره آهن چند ویتامینه: برخی از قطره‌های آهن حاوی سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین C و روی هستند. این ترکیبات می‌توانند به جذب بهتر آهن کمک کنند.
نکات مهم هنگام خرید قطره آهن
هنگام خرید قطره آهن برای کودک خود، به نکات زیر توجه کنید:
- سن کودک: دوز و نوع قطره آهن بر اساس سن کودک تعیین میشود. با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید تا بهترین نوع قطره آهن را برای فرزندتان تجویز کند.
- عوارض جانبی: در مورد سابقه گوارشی کودک خود با پزشک صحبت کنید. اگر کودک شما سابقه یبوست دارد، پزشک ممکن است قطره آهن با عوارض گوارشی کمتر مانند نوع لیپوزومال را تجویز کند.
- طعم و رنگ: برخی از کودکان ممکن است نسبت به طعم یا رنگ قطره آهن حساس باشند. با پزشک در مورد انتخاب قطره آهن با طعم و رنگ مناسب برای فرزندتان صحبت کنید.
- مصرف همزمان با سایر داروها: برخی از داروها می‌توانند با جذب آهن تداخل داشته باشند. در صورتیکه کودک شما داروی دیگری مصرف میکند، حتما با پزشک در مورد تداخلات احتمالی مشورت نمایید.
- نوع آهن: سولفات آهن رایج ترین نوع آهن موجود در قطره هاست. با این حال، این نوع آهن ممکن است باعث بروز عوارضی مانند یبوست یا تغییر رنگ دندان شود. سایر انواع قطره های آهن مانند فروس فومارات ملایم تر بوده و عوارض گوارشی کمتری ایجاد می کنند.
- میزان آهن: مقدار آهن موجود در هر قطره با توجه به سن و نیاز کودک متفاوت است. حتما بر اساس دستور پزشک و با توجه به سن کودک، قطره آهن مناسب را انتخاب کنید.
نحوه مصرف صحیح قطره آهن
نحوه مصرف قطره آهن با توجه به نوع آن ممکن است کمی متفاوت باشد. اما به طور کلی، نکات زیر را رعایت کنید:
- قطره آهن را با معده خالی به کودک بدهید.
- برای بهبود جذب آهن، می‌توانید قطره را همراه با آبمیوه (به جز آبمیوه‌های حاوی کلسیم) رقیق کنید.
- از دادن قطره آهن همراه با شیر خودداری کنید؛ زیرا کلسیم موجود در شیر میتواند جذب آهن را کاهش دهد.
- قطره چکان را بعد از هر بار مصرف با آب گرم ضدعفونی کنید.
چه زمانی باید به کودک قطره آهن بدهیم؟
بر اساس توصیه پزشکان، مصرف روزانه قطره آهن برای تمام شیرخواران (متولد شده در زمان طبیعی) از پایان 6 ماهگی تا 2 سالگی ضروری است. در برخی موارد، پزشک ممکن است با توجه به شرایط کودک، تجویز قطره آهن را تا سن 3 سالگی نیز ادامه دهد.
کودکان نارس یا کم وزن در بدو تولد، نوزادانی که با شیر مادر تغذیه نمی شوند و کودکانی که دچار کم خونی هستند، ممکن است نیاز به مصرف زودتر و طولانی تر قطره آهن داشته باشند. تشخیص این موارد بر عهده پزشک متخصص اطفال است.
اهمیت مصرف قطره آهن در کودکان
آهن نقش مهمی در ساخت گلبول‌های قرمز خون دارد. این گلبول‌ها وظیفه حمل اکسیژن به تمام نقاط بدن را بر عهده دارند. کمبود آهن در کودکان منجر به کاهش تولید گلبول‌های قرمز و در نتیجه، کمخونی فقر آهن میشود. علائمی مانند خستگی، رنگ‌پریدگی، بی‌اشتهایی، کاهش قدرت یادگیری و ضعف سیستم ایمنی از نشانه‌های کمخونی فقر آهن در کودکان هستند.
کودکان از ذخایر آهن موجود در بدن مادر در دوران جنینی بهره‌مند می‌شوند. اما این ذخایر بعد از گذشت چند ماه، به تدریج کاهش می‌یابد و نیاز به تامین آهن از طریق منابع خارجی پیدا میکند. شیر مادر، منبعی غنی از انواع مواد مغذی از جمله آهن است. با این حال، میزان آهن موجود در شیر مادر برای تامین نیازهای کودک کافی نیست. به همین دلیل، مصرف قطره آهن از سن 6 ماهگی و تا پایان 2 سالگی توسط پزشکان متخصص اطفال تجویز میشود.
